(c) 2009 Maciej Witkowiak [email protected] http://members.elysium.pl/ytm/html/kydpdict.html http://ytm.bossstation.dnsalias.org/html/kydpdict.html

#1. CO TO JEST

Program Kydpdict jest graficzną nakładką pozwalającą na łatwe i efektywne korzystanie w środowisku graficznym z darmowego i komercyjnych słowników dostępnych pod Windows. Działa pod systemem Linux i (prawdopodobnie nadal) MacOS X. Wbrew swojej nazwie nie jest programem zależnym od środowiska KDE. Od wersji 0.9.0 również wbrew swojej nazwie nie jest li tylko nakładką na słownik YDP.

##1.1 WYMAGANIA

Konieczne jest posiadanie biblioteki Qt w wersji >=3.1, jeśli kompilujemy program konieczny będzie także pakiet Qt-devel.

##1.2 KOMPILACJA

Wykonaj

    ./configure

ewentualnie (zobacz niżej komu mogłoby się to przydać):

    ./configure --without-x

Wykonaj

    make

Jeśli skrypt ./configure zakończy się błędem, to prawdopodobnie nie może znaleźć ścieżek do Qt. Należy wówczas jawnie je podać, np.

    ./configure --with-qt-includes=/usr/X11R6/include/qt --with-qt-libs=/usr/X11R6/lib

Jeśli Qt zostało zainstalowane bezpośrednio ze źródeł to prawdopodobnie wystarczy coś podobnego do:

    ./configure --with-qt-dir=/usr/local/qt

W razie kłopotów zajrzyj do dokumentacji Qt (to o $QTDIR też przeczytaj :).

Jeśli wywołasz ./configure --without-x, to program będzie bezpośrednio zależał tylko od biblioteki Qt. Może mieć to zastosowanie na systemach, na których nie ma X11, ale jest dostępne Qt (MacOS X z natywnym Qt (nie-X11)?) oraz u tych purystów, którzy nie chcą w ogóle niczego związanego z rybą na tacce systemowej.

Instalacja - wykonaj

    make install

Na FreeBSD może być konieczne korzystanie z gmake oraz jawne dodanie biblioteki pthread, można to zrobić następująco:

CXXFLAGS="$CXXFLAGS -lpthread" ./configure

#2. OBSŁUGIWANE TYPY SŁOWNIKÓW

##2.1 SAP

SAP, czyli słownik angielsko-polski (i polsko-angielski) to domyślny moduł słownikowy. Jest najmłodszy, dlatego jeszcze wymaga poprawek, jednak już użyteczny. Pierwotna, konsolowa, wersja SAP nie ma działającej własnej strony domowej, można go pobrać z zasobów PLD: http://www.pld-linux.org/ lub stąd: http://pbs.linux.net.pl/?op=pr&f=sap

##2.2 YDP

Ten moduł obsługuje pliki danych słowników wydanych przez Young Digital Poland, czyli słowników Collins i Langenscheidt. Do działania niezbędne jest posiadanie plików z zainstalowanego pod Windows programu. Dla wersji angielskiej chodzi o pliki: dict100.dat, dict101.dat, dict100.idx, dict101.idx a dla niemieckojęzycznej: dict200.dat, dict201.dat, dict200.idx, dict201.idx. Najwygodniej skopiować je do domyślnego katalogu danych, to jest: /usr/share/kydpdict lub /usr/local/share/kydpdict albo umieścić tam tylko linki symboliczne do plików na partycji windowsowej. Nazwy plików powinny zawierać tylko małe litery.

Do odtwarzania wymowy słów potrzebny będzie zewnętrzny program. Może to być play do oryginalnych plików wav lub jeśli zostały przekodowane: mpg123, ogg123 i wiele innych. Odtwarzacz jest wspólny dla plików dźwiękowych obu języków, więc musisz zadbać, aby były one w jednakowym formacie. Jeśli korzystasz z serwera dźwięku być może zamiast play trzeba będzie użyć esdplay lub artsplay. (mplayer się nie nadaje - źle odtwarza krótkie pliki dźwiękowe)

##2.3 PWN Oxford 2003

Trzeci moduł słownikowy pozwala na korzystanie ze słownika PWN Oxford 2003. Jest to tylko słownik angielsko-polski, który był dołączany do papierowego wydania słownika Oxford. Niezbędne jest posiadanie pliku danych z już zainstalowanej aplikacji pod Windows. W tym wypadku chodzi o plik 'angpol.win'. Dalej należy postępować podobnie, jak opisano dla modułu YDP.

##2.4 PWN Oxford 2004

Odmiana wersji z 2003 roku, obsługuje słowniki angielsko-polski i polsko-angielski. Niezbędne jest posiadanie obu plików danych z już zainstalowanej aplikacji pod Windows. Chodzi o pliki 'angpol.win' oraz 'polang.win'. Dalej należy postępować tak, jak opisano wyżej.

#3. ZALETY PROGRAMU

Korzystanie ze słownika nigdy nie było tak proste jak obecnie. W większości przypadków tłumaczymy teksty w postaci elektronicznej. Nie ma więc sensu wpisywać z klawiatury wyrazów (czas znacznie powyżej sekundy), ani nawet zaznaczać tekstu, naciskać Ctrl+C, zmieniać okno na okno słownika i wklejać tekst naciskając Ctrl+V (czas rzędu sekundy). Teraz pracując z tekstem obcojęzycznym (np w przeglądarce www) wystarczy tylko zaznaczyć wyraz (w większości aplikacji zaznacza się tekst dwukrotnym kliknięciem na wyrazie) aby pojawiło się "na górze" okno słownika z tłumaczeniem (czas rzędu ułamka sekundy!). Jeśli wyrazu, który zaznaczyłeś nie ma w słowniku, pojawi się tłumaczenie wyrazu mu najbliższego (np: wyrazu "investigations" nie ma w słowniku, ale najbliższy mu podobny to "investigation").

Od tej chwili wszystko co zaznaczysz pojawi się przetłumaczone, jeśli zacznie Ci to przeszkadzać po prostu wyłącz opcję śledzenia schowka - przez pasek ikon lub menu z ryby.

Jedną z zalet jest także łatwa konfiguracja programu: ścieżek dostępu do plików słownika, ścieżki do plików z wymową (oryginalne pliki wav lub zakodowane do mp3/ogg), a także kolorów tekstu tłumaczenia i tła aplikacji. Te i inne parametry programu (np pozycja na ekranie, wielkość okna są przechowywane w katalogu .kydpdict w Twoim katalogu konfiguracyjnym. Będzie to katalog określony przez bezwzględną ścieżkę ze zmiennej $HOME_ETC lub katalog domowy lub katalog poniżej niego określony przez zmienną $CONFIG_DIR (testowane w tej kolejności).

Kilka najważniejszych skrótów klawiaturowych:

• ESC pozwala szybko wpisać z klawiatury nowy wyraz - czyści linię edycji i przenosi tam kursor
• kolejne naciśnięcie ESC (ale dopiero po upłynięciu co najmniej .5s) pozwala ukryć słownik - jak przy kliknięciu na rybie
• Ctrl+` (znak nad TAB) pozwala szybko zamienić kierunek tłumaczenia

#4. KONFIGURACJA

W razie problemów po prostu skasuj katalog z plikami konfiguracyjnymi. Program postara się odtworzyć go z domyślnych wartości oraz korzystając z /etc/ydpdict.conf jeśli korzystasz jednocześnie z konsolowego słownika ydpdict.

Wyboru modułu słownikowego i ścieżki do plików danych specyficznych dla tego słownika dokonujemy w zakładce 'Słownik'. Zmiany zostaną uwzględnione po ponownym uruchomieniu programu. W danej chwili można mieć aktywny tylko jeden rodzaj słownika.

Krótki opis opcji konfiguracyjnych z zakładek 'Różne' i 'Schowek'

• 'Włącz śledzenie schowka' - okno słownika wyskakujące na wierzch może przeszkadzać, w ten sposób można wyłączyć takie zachowanie
• 'Ignoruj własne zaznaczenia' - jeśli zawartość schowka pochodzi z okna tłumaczeń kydpdict, to zostanie zignorowana (ktoś ma lepszy pomysł na nazwę tej opcji?)
• 'Używaj pochyłej czcionki' - niektóre czcionki wyglądają brzydko w odmianie pochyłej; można nieco poprawić wygląd i czytelność okna wyłączając je tą opcją
• 'Włącz podpowiedzi' - opcja kontrolująca wyświetlanie wyjaśnień po najechaniu myszką na słownikowe skróty
• 'Włącz ikonę na tacce systemowej' - pozwala wyłączyć ikonę dla managerów okien, z którymi sprawia to problemy
• 'Autoodtwarzanie dźwięku' - dotyczy tylko tekstu przechwyconego ze schowka
• 'Ustawiaj focus na siebie' - czasem wygodnie jest mieć okno Kydpdict wyskakujące na wierzch z tłumaczeniem ale nie pozostawiające jako aktywne poprzednie okno - ta opcja kontroluje takie zachowanie (wyjątek: jeśli okno było niewidoczne - po trzykrotnym ESC, to zawsze dostanie focus)

Dłuższego omówienia wymaga opcja 'Wyświetlaj znaki Unicode'. Po jej włączeniu, znaki transkrypcji fonetycznej zamiast pochodzić z wbudowanych plików graficznych (które nie zmieniają rozmiaru wraz z fontem) będą konwertowane na odpowiednie kody Unicode. Oznacza to, że do prawidłowego wyświetlania niezbędne jest posiadanie fontu, który takie znaki posiada. Obecnie pod Linuksem nie ma już większego problemu z instalacją nowych fontów TTF, dlatego opis instalacji pominę i nie będę odpowiadał na pytania w tej sprawie :). Oto kilka adresów, z których można ściągnąć darmowe fonty obsługujące potrzebny w słowniku zakres znaków:

Lucida Sans Unicode: http://www.phon.ucl.ac.uk/home/wells/lsansuni.ttf

Doulos: http://scripts.sil.org/cms/scripts/page.php?site_id=nrsi&id=DoulosSILfont

W poniższych brakuje znaku strzałki w prawo - odsyłacza, poza tym są bez zarzutu:

Caslon: http://bibliofile.mc.duke.edu/gww/fonts/Unicode.html

Gentium: http://scripts.sil.org/cms/scripts/page.php?site_id=nrsi&id=gentium

#5. Q & A (jeszcze nie FAQ, bo to pierwsza edycja :)

Q: Program nie potrafi zapamiętać swojego położenia na ekranie
A: Najprawdopodobniej wymusza to twój manager okien, Kydpdict nic na to nie
   poradzi.

Q: W KDE program nie wyskakuje ponad inne okna po znaznaczeniu nowego wyrazu
A: W Centrum Sterowania->Pulpit->Okna->Zaawansowane zmień poziom ochrony przed
   zmianą aktywnego okna na 'Brak'.

Q: Skróty klawiaturowe są chore - kto to wymyślał?
A: Ja. Jeśli masz pomysł na łatwiejsze, nie kolidujące z domyślnymi skrótami
   najpopularniejszych managerów okien - daj mi znać.

Q: Co jest do zrobienia, jakie są znane błędy?
A: Program jest doskonały, nie ma błędów. Co można byłoby jeszcze dopisać,
   znajdziesz w pliku TODO.

Q: Co na tacce robi ryba?
A: Kolejne wersje Kydpdict będą wyposażone nie tylko w rybę na tacce ale i
   plastikowe sztućce. Na serio: nie słyszałeś o babelfish? Idź do biblioteki,
   księgarni i poszukaj książek Douglasa Adamsa. Albo wybierz się do kina.

Q: A co ze słownikiem PWN Oxford 2004 w kartonowym pudełku za dwie bańki?
A: Podstawowy słownik już działa. Co do sampli z wymową, to nie mam danych do
   testowania. Podobnie z tabelami i dodatkowymi informacjami o gramatyce - niby
   są, ale nie bardzo wiem co z nimi zrobić w obecnej formie programu.
   
Q: Jak wyrazić wdzięczność i zmotywować do dalszej pracy?
   W dobie bankowości elektronicznej to proste - chcesz zaokrąglić stan rachunku w
   dół :)? Jest możliwość; oto numer mojego konta: 60 1140 2004 0000 3202 3234 6486

#6. KONTAKT Proszę pisać w sprawie programu na Berdy^W [email protected], sprawami związanymi z modułem YDP może być również zainteresowany Andrzej Para [email protected].